Skip to content Skip to sidebar Skip to footer


Intervista ho Doutora Inês Teodora kona-ba tansá malnutrisaun kona labarik sira.

  1. Tanbasá malnutrisaun mosu ba labarik tinan 5 mai kraik?

Malnutrisaun katak isin menus ai-han ho nutriente. Bebé
iha inan-nia isin lahetan ai-han ne’ebé saudável, halo
bebé hahú kedas hetan malnutrisaun no halo bebé
moris ho todan menus.
Labarik ne’ebé moris mai la hetan susubeen inan ho
razaun tanba susubeen la to’o ka tanba inan filafali
bá servisu halo inan para fó-susu no troka susubeen
formula (susubeen kalén) ne’e bele halo labarik isintuun
no mosu malnutrisaun tanba inan sira la fase moos
bibiron no kahur susubeen la tuir instrusaun.

2. Karik afeta ba labarik nia futuru?

Labarik ne’ebé kona malnutrisaun tanba menus ai-han saudável no bainhira hetan tiha
tratamentu sei la iha empaktu ba futuru. Karik sei la halo tratamentu, sei fó impaktu ba labarik
ninia futuru hanesan; la krexe ho di’ak, fasil atu hetan moras no bele impaktu ba iha labarik nia
intelektu.

3. Oinsá bele hatene labarik kona ona malnutrisaun?

Sinál malnutrisaun mak isin tuun loos, isin bubu liuliu iha oin no ain,
laiha vontade han, fraku, kidun kulit namkurut no hetan moras
infeksaun. Atu hatene malnutrisaun grave ka lae ita presija sukat
nia aas no nia todan.

4. Oinsá fó ai-han atu bele di’ak lailais?

  • Ba bebé foin moris to’o fulan neen ekoraja inan sira atu fó de’it
    susubeen inan-nian.
  • Ba labarik tinan ida ba leten ho malnutrisaun grave lori bá ospitál
    atu hetan susubeen F75 no F100, ai-han plumpynut no batar-uut
    ne’ebé rekomenda husi Organizasaun Ai-han Mundiál no halo
    tratamentu ba infesaun ne’ebé mak iha.
  • Ba malnutrisaun la grave fó ai-han família nian ne’ebé saudável
    no bele haree iha livru inan isin-rua ne’ebé fó sai husi Ministériu
    Saúde.

Mensajen ba inan-aman sira atu oan labele kona malnutrisaun?

Fó de’it susubeen inan-nian to’o bebé fulan neen
tanba inan-nia susubeen natoon ona. Labarik nia
ai-han tenke iha proteina hanesan (manu-tolun,
ikan, na’an-karau no susubeen) modo-tahan no aifuan
sira. Karik labarik hetan moras diarreia tenke lori
lailais bá hasoru pesoál saúde iha sentru saúde no
labele iha uma kle’ur tanba bele halo labarik mate
iha uma tanba tee-been maka’as. Diarreia kura
lailais nune’e labele tama ba malnutrisaun grave.

Foti Husi: Lafaek ba Komunidade, Edisaun 1/2017